DESDE LA CEM: Buscando un tesoro.

HOMILíA

BUSCANDO UN TESORO 

Oscuridad, humedad y un sudor insoportable. La luz de una linterna apenas ilumina el socavón y dibuja la silueta de los hombres que incansables golpean la tierra. Toño y sus dos compañeros trabajaban y trabajaban en los agujeros que los conducen a la búsqueda del ámbar, ese tesoro que Dios ha puesto en las entrañas de Simojovel. “No es fácil encontrar vetas que tengan mucho material. Hay días que casi no encontramos nada. Pero de vez en cuando encontramos un trozo grande que vale la pena. Yo tengo en casa una piedra muy grande, ya pulida y engarzada. Esa la guardo como un recuerdo y cuando me desanimo porque casi no encuentro nada, la contemplo y me digo que si ya encontré una piedra de valor, tiene que haber más y la seguiré encontrando”. Y así, con rudimentarios instrumentos, apenas pico y pala con graves riesgos de derrumbes y contaminación, continúan con esperanza de encontrar su tesoro.

EN MARCHA

Hay quien mira la cuaresma como una larga  estación que nos frena y nos pone en pausa, pero las lecturas de este día nos manifiestan todo lo contrario y nos presentan la cuaresma, y la vida toda del creyente, como una búsqueda entusiasta, como un encuentro con Dios y con su Reino. Desde las palabras dirigidas por Dios a Abram, exigiendo que deje su país y sus parientes, pasando por las recomendaciones de Pablo a Timoteo que le recuerda que Dios no ha llamado para que le consagremos la vida,

MOTEMOWA SE TLAAXKALLI

Ayauyot, talpatixtik iwan se mitonilis tein tekit mo xikowa. Ni tanex se tawilli, tekit keski kitawia in ostoktekoch, iwan semi keski kitawia in takame tein pane amo siowih, kiwiteki in talwan tachkuatiowe. Toño iwan ome nin maikniwan tekitiwan tekiti tech in koyome kampa kitemohtiowe in kuauhkopaltakuaktik, yon tlaaxcatilli tein to Teotzin kitalli tech nin xilanti toaltepet Simojovel. Semi owi mah se kiahsi kampa onkas miak kuauhkopaltakuaktik. Onkake tonalme keman amo tikahsi nion keski. Ikse san keman tikahsitiowe se weyi tatekil tein techyolpaktia. Newa nikpia nokalihtik se tet semi hueyi petanki iwan tapehpechohya. Yon nikewa keme se neskayot, iwan keman nin yoltekipachowa yeh ika amo teiza nikahsi, nikixhita iwan nimo ilwia, ox intlaka amo nikahsis okse tetl patioh, nin nemilia ka onkaske okachi iwan niksentokas nikintemohtias iwan nikinahsitias. Iwan ihkon ika noiknoteposmetekit piko iwan pala, ika owihke taxintinilme, tapololis iwan tapawilis kisentokah ika tachialiska kiahsiske in tlaaxkatilli.

ITECH NEHNEMILIS

Onkak akin tein kiitta yin ke omepowal tonalme yeknemiskuepalis keme se hueyi metzketzalis, tein techsakuilia iwan techtalia mahtimochiakan, ikse in teoamame ixihtolme yin tonal tenextiah nochi tein melawak iwan tech ixpantiliah in omepowal tonal iwan nochi ni temilis in teotaneltokani, keme se pakilis tatemolis, keme semihkak yolnehnemiliz kopaik se teisa: in yeknelli namikilis iwan to Teotzin iwan nin tlatokayotzin. Ixkichke in tlahtolme tein Teotzin ki ilhua in Abrahan, keman kitilinka nawati, mahkikawa nin talnan iwan nin

hasta las palabras de Jesús a sus discípulos que no les permite que se queden solo en la contemplación, sino que les ordena: “Levántense”, todo es una dinámica de búsqueda e inquietud que debe inflamar el Espíritu del creyente. Parecería que Dios tiene especial predilección por las palabras que mueven y motivan: “Deja tu casa”, “síganme”, “levántense”. Y nosotros que siempre buscamos las seguridades, que nos aferramos a nuestras posesiones que nos encadenamos a nuestras ideas. Todas las palabras de este día parecerían querer infundirnos un entusiasmo que nos ponga en marcha y en búsqueda.

DEJA TU CASA

Quien escucha la primera lectura y contempla a Abram instalado en su territorio, con sus posesiones y su parentela, difícilmente entiende que se entusiasme y que dejándolo todo, se lance en búsqueda de la tierra prometida, sostenido solamente por las palabras de un Dios que lo ha puesto en camino. Va en búsqueda de una tierra nueva y solo lo sostiene su fe. Es modelo de todo cristiano que debe ponerse en movimiento buscar el ideal manifestado por el encuentro con Dios. Hoy el hombre moderno, que se dice más libre que nunca, se descubre abotagado de bienes y de falsas ilusiones, que lo han hecho sacrificar la libertad, la conciencia y la autenticidad. Las cadenas de

chankayowan, se panowa kampa nin tanawatilme in Pablo ipampa ni wampoi Timoteo, tein ki  elnamiktia k ato Teotzin technotzak yeh ika mah tik intautikan ihtautikan tonemilis, ixkichka ni tahtolme yewatzin Jesus tein kinilwi nin momachtikawan, ka amo kinkawa mahmokawakan sayo tech in tachialis in intla kin nawatia: “ximoketzakan”, nochiyini, se tatemolis chiwalis iwan tanehnekilis, tein moneki mahkikawantini ni ihiyotl in taneltokani. Panee ka Toteotzin kipilia okachi tasohtalis in tahtolme tein taoliniah iwan teyolyemaniah: “xikawa mochan” “xinechtohtokakan” “ximoketzakan”. Iwan tewan, tein ipa tiktemohtoke mahtiyehyehtokan, iwan timotzikowah tech totapialilme iwan timoteposmekatilpiah techtotanemilme. Nochin nin tahtolme yin tonal tenextiah ka kinekih tech yolkalakiliske se tanehnekilis  mahtechtalli mahtinehnemikan iwan titatemokan.

XIK KAWA MO CHAN

Akin kikaki in sentetl amatahkuil iwan kiixahsi in Abrahan tein tayeksenka yetok tech nin talli, ika ni senkalli wan ni chankayowan, semi owi mahsekimokatik amo yolchikawas iwan mah nochi takawa, iwan mahyowi kitemoti yon talli tein Toteotzin kineki kimaktilis, iwan sayo  mahtakuouhtamatiuh itech nin tahtolme in Toteotzin tein kitalli itech in ohti. Youi kitemoti se talli yankuik, iwan sayo mo yolchikawa ika nin taneltokalis. Ihkon mo tenextis nochi taneltokani, moneki mahmolinihtinemi iwan kitemo in yektamemilil tanextil itech ni namikilis iwan Toteotzin. Itech yin kahuitilme, in takat tein axkan, tein moihtowa ika senka takaxoxouki iwan nion keman achto, mo ahsi ka senka zoneutok ika talyokalme wan tanemililme tlapiktike, tein

la técnica del conformismo y la comodidad, nos han entrampado de tal modo la vida que ni siquiera nos acordamos que hay otras opciones mejores con tal de quedarnos cómodos. No miramos las estrellas porque le tememos a la oscuridad y al riesgo del campo abierto y preferimos permanecer resguardados en nuestras cuatro paredes. Es cierto, hay muchos riesgos en el camino pero se están buscando nuevos ideales. No es lícito permanecer indiferentes y acomodados,  mientras el Señor nos invita a construir una casa para todos, a buscar una nueva tierra de hermanos. El verdadero cristiano se descubre por su entusiasmo y su ardor, por su fervor y dedicación al escuchar la Palabra que lo invita y lo desinstala. Es el hombre de fe que cree en Dios de las promesas y que en Él pone toda su esperanza.

FE PARA ARRIESGARSE CON JESUS

Esta misma fe es la que pide Jesús a sus discípulos. No es la fe que protege y cubre como un manto, es la fe que hace aceptar el riesgo y la aventura. Al igual que Abram que deja sus cosas y toma la fe como su brújula y estrella, que abandona sus razones terrenas y se fía de las promesas, ahora Jesús pide a sus discípulos una nueva aventura en la construcción de su reino. Les ha anunciado su pasión y su muerte y les ha puesto nuevas

Kichiuke mahkihuenmana nin takaxoxoucayot, ni yolistlamachiliztli wan ni keniu yewa yeh nelli. Ni tepozmekahme in tamantik tachiwaliz, in taltikpak takuoutamatilis iwan in sewilis yetolis kitzikohtoke senka tonemilis, kan niono tikelnamikih ika onkake seki okachi miake kualli chiwalisme, sayo ika amo tiknekiok tepitzin titekitizke. Amo tikiitasneki in sitalime yeh ika tikmawiliah in ayauyot iwan in tapetskolis itech in petantilmanilis, iwan okachi kualli tikwelitah mahtitasoktokan nin tzalan to nawi tepankalme. Yen nelli ankake miake tepetzkolme itech in ohti, ikse motemohtoke yankuike tanemililme. Amo kualtia mahtimokawakan kemeskia amo totekiw iwan mahtiyekyetokansan, okik Itotecotzin itech tewanti mahtikchihchiwakan se weyi tosenkalli, mah tiktemokan se yankuik talkampa tiyezke tiiknime. Tein nelli taneltokani, motenextia ika nin tanehnekilis iwan ni tlapaltilis, nin yolnehnekilis iwan nin temaktilis keman kikaki in tahtol tein kiyolewa iwan kiolinia mahmoihkuani. Yeh yon in takat taneltokani, tein  kineltokilia in Toteotzinni tenkawalme iwan kitalia nin itech nochi nin tachialis.

TANELTOKALIS YEH IKA SE MO YOLCHIKAWA IWAN TEWATZIN JESUS

Yin inoma taneltokalis yeh tein kitahtanilia yewatzin Jesus nin momachtihkawan. Amo in taneltokalis tein kichiwa mahtikselikan in tapetzkolis iwan in hueyi tatemolis. Ihkon keme Abrahan tein tacawa nochi tein nin axka, iwan kikui nin taneltokalis keme se tepos taixyekanke iwan nin sitalin tein kikawa nin taltikpak nemililme iwan takuouhtamati itech in teotenkawalisme,

Y radicales condiciones en su seguimiento. Más no los deja en la oscuridad y les permite atisbar las razones de estas exigencias. Al transfigurarse, Dios mismo es quien habla y quien da su palabra para confirmar el camino de Jesús. La transfiguración es un acontecimiento que busca animar y reorientar a los discípulos tan dispuestos a la búsqueda de los primeros lugares y tan reacios a la cruz. Manifiesta la gloria de Jesús y anticipa su victoria sobre la cruz. Pero la transfiguración no tiene la intención de adormecer a los discípulos o asegurarles un triunfo terreno. Por eso cuando Pedro, en el éxtasis de la contemplación, propone permanecer en las alturas, contemplando el triunfo de Jesús, es despertado bruscamente e invitado a levantarse sin temor. La transfiguración devela el sentido misterioso y profundo de la vida de Jesús, pero de ninguna manera permite a los discípulos que se queden en contemplaciones y que abandonen la cruz. Deben volver a la realidad. Y es también la realidad del discípulo actual: no puede permanecer indiferente en la altura de la montaña. Puede subir a la montaña, llenarse de Dios para discernir y descubrir su voluntad, para llenar su corazón  de entusiasmo, pero no para alejarse de su compromiso frente a los hermanos.

axkan Yewatzin Jesus, kitahtania nin momachtihkawan mahkiewaltikan   se yankuik tatemolis itech nin tatokayotzin tachiwalis. Kimatiltiya nin tahyohuilis iwan nin mikilis iwan kintallili yankuike tanawatilme yeh ika mahkitohtokakan. Ikse amo kinkawa yech in ayauyot, iwan kimakilia maski keski kiitakan nin tonemililme yinke takuauhnawatilisme. Keman mo senixpatak, Toteotzin inoma yeh tein tahtowa iwan tein temaka nin tahtol tein ika kimachiotia nin ohti yewatzin Jesus. In senixpatalis yeh se tachiwal tein kitemowa mahmoyolewakan iwan tayektemokan in momachtiani, tein  semi kinektoke kitemoske in sentetme yeyantme iwan amo kinehneki semi in kuauhnepanoltitech. Kitenextia nin nekuiltonolli yewatzin Jesus iwan kiyekantalia niktatanilis nikpanian in kuaunepanoltitech. Ikse in senixpatalis, amo kipia in tanemilil mahmokochsenkawakan in momachtiani, oso matakuotamatikan itech se taltikpak tatanililis. Ika yoni, keman Petolo, mo senkawa tech in teoyeksenitalis, kihtowa ka kualtis mahmokawakan itech in takpayotepetl, makiistoksan ni tatanilis Yewatzin Jesus, taihxitillo ihsiuka iwan yolewallo mahmoketsa mah amo mowi, in senixpatalis tenextia ni tanemilil tzaktika iwan wekatanye in ninemilis yewatzin Jesus. Ikce, nion tepitzin kimomakilia nin momachtikawan mokawakan matachistokasan iwan makikawakan in kuauhnepanoltitech. Moneki mamokuepakan itech in tanelitika. Iwan yeh no nitanelitika in tein axcan momachtiani; amo welis san makemeskia amo teisa nitechpowi itech in tlakpayotepetl. Welis matenko itech in tlakpayotepetl, mamoyolpexontiti ika Toteotzin yeh ika mataixeheko iwan kixahsi nin tanekilitzin, yeh ika makipexonti nin yollo ika tanehnekilis, ikse yeh ikamah amo kitzinkixti ni tenkawalis nin ixpan nin ikniwan.

 UNA PALABRA QUE MUEVE

El camino de la resurrección siempre pasa por el camino de la cruz. La transfiguración nos descubre el verdadero sentido de la cruz. La voz venida del cielo ordena a los discípulos se fíen de la palabra de Jesús: “este es mi hijo…escúchenlo”. Así, confiados en la palabra, encontraran la fuerza para bajar del monte y recorrer con el maestro el camino de la cruz. También para nosotros está dirigido el mensaje de Jesús: no puede ser verdadero discípulo quien se aísla de los hermanos, quien se instala comodamente en la vida y tranquiliza su conciencia con visiones espiritualistas. Alejarse del compromiso con los hermanos y evadir el servicio a los más necesitados no es experiencia verdaderamente cristiana. La única forma de escuchar a Jesús es siguiendo su mismo camino: caminar y aprender con Jesús; caminar y ver con Jesús: caminar y descubrir a los hermanos junto con Jesús. Pedro que ha descubierto la gloria, que se ha extasiado en la contemplación, tiene ahora más razones para seguir a Jesús pero no para quedarse adormilado. En este día subamos a la montaña con Jesús, contemplemos la transformación y belleza de su rostro, escuchemos la voz del padre y después levantémonos dispuestos a cargar la cruz con Jesús. Este segundo domingo de cuaresma nos exige examinar si hemos purificado nuestro corazón y nuestras intenciones. Nos pone el ideal para que no nos perdamos en el camino, nos enseña el rostro resplandeciente de Jesús, pero después nos invita a que acompañemos en la marcha de cada día, en el trabajo con los hermanos, en la carga cotidiana de la cruz.

SE TAHTOL TEIN TEOLINIA

Nin ohti in iskalilis ipa panowa itech in kuauhnepanltitech ohti. In senixpatilis itech nextilia in kuauhnepanoltitech yektanemilil, in toski tein walallo ilhuikakopa  kinawatia in momachtihkawan matakuotamatikan itech nin tahtoltzin Yewatzin Jesus: “Yini yeh nokonetzin …xikyewakakikan”. Ihkon takuouhtamatini  itech in tahtol , ki ahsike chikawalis, yeh ika matemokan tlakpayotepekopa iwan kisenehnemikan iwan in tamachtihke in kuauhnepanoltitech ohti. Noo topampa witza ni tanawatil Yewatzin Jesus: Amo welis yeski nelli momachtihke akin motzinkixtia iwan kinsenkawa nikniwan; akin amo yeksintalia itech in nemillis iwan kiyolsewia ni yolistlamachilis ika ihiyometachialisme. In tenkawaliz tzinkixtilis nin pampa to ikniwan, in tlayekoltillo kayot cholowilis akime okachi tahyowia, yon amo yeknelli taneltokal chiwalis. In yeknelli taneltokalis iwan yekkakilis in yewatzin Jesus yeh mamotohtoka nin inoma ohti: nehnemilis iwan momachtilis iwan yewat in Jesus; nehnemilis iwan tachialis iwan yewatzin Jesus; nehnemilis wan tayekitalis nin pampa to ikniwan iwantzinko Yewatzin Jesus. Petolo tein ki ixahsik in nekuiltonolli, tein senka yolpakik ika in senka italis, kipia axcan okachi tamachilisme yeh ika makitohtoka in yewatzin Jesus, ikse maamokawa seutikate. Itech yin tonal matitehkokan itech in takpayotepet iwan Yewatzin Jesus, matikyekitakan nin senixpatalis iwan nin kualnextilis nin ixkotzin, matiyekakikan nin toski in Totahtzin, iwan zatepan mah timo ahkokuikakan wan tik nehnekikan mah tikmamakan in kuauhnepanoltitech iwan yewatzin Jesus. Itech yin ohtet domingo omepowal nesawalis, itech takuaunawatis matitatemokan ox tikchipaukeya toyollo

¿Qué estamos haciendo en esta cuaresma que realmente nos lleve a dejar la indiferencia y a cambiar nuestro corazón? ¿Nos hemos instalado y adormecido en comodidades? La visión de un Cristo glorioso y resplandeciente, ¿Nos compromete en la búsqueda de un rostro más humano en cada uno de los hermanos?

SEÑOR PADRE SANTO, QUE NOS MANDAS ESCUCHAR A TU AMADO HIJO, DESPIERTANOS DE NUESTRAS INDIFERENCIAS Y PURIFICA NUESTROS OJOS PARA QUE AL CONTEMPLAR A CRISTO GLORIOSO NOS COMPROMETAMOS A DESCUBRIR SU ROSTRO EN CADA UNO DE NUESTROS HERMANOS. AMEN.

iwan totanemililme. Itech talilia in tanex yeh ika mah amo timopolokan itech in ohti; itech nextilia nin ixkotzin pehpetanke yewatzin Jesus, ikse satepan itech yolewa matisenyakan iwan itech in nehnemilis momostayan, itech in tekit ninwan toikniwan, itech nin momotasyan tamamalis in kuauhnepanoltitech. ¿Toni tikchiutoke itech yin omepowal tonalme tein nelli itech wika matikawakan toilihuisitalis, iwan matikpatakan toyolo? ¿Timosintalihke iwan tisepoutoke itech tosehuilisme yemanke? ¿Nin yekitalis in totemakixtikatzin Cristo newiltonolke iwan pehpetanke itech takauhnawatia matiktemokan se kualtakayot ixko itech in sehseme tokniwan?

TOTEKOTZIN, TOTATZIN TATEOCHIWAL, TEIN TITEKNAWATIA MATIKYEKKAKIKAN MOTASOHKA KONETZIN, XITECHIXITI NIN PAMPA TOTALKAWALME IWAN XIKICHIPAWA TOIXTOLOLOWAN, YEH IKA MATIKYEKITAKAN YEWATZIN KRISTO NEKUILTONOLKE IWAN TIMOTENKAWAKAN MATIKIXAKSIKAN NIN IXKOTZIN ITECH IN SEHSEME TOKNIWAN.

MAH YON MOCHIWA.